
با رسيدن بهار، طبيعت رداى سبز بر تن ميکند. چکاوکها، هزار دستان و قمريان، نغمه ها و سرودهاى فرحبخش و تازه سرميدهند و انسانها را به مهرورزى، گرهگشايى و همگرايى فرا ميخوانند. بهار، پيامآور عشق و رويش است و موسم سرور و آشتى و به همين خاطر است که خواستنى است و با آمدنش دلها سرشار از سرور و جانها معرفت مىيابد.
بهار، پيامآور تعادل است و اينکه در سايه تعادل، زندگى زيبا ميشود. با ديدن بهار، رحمت و محبت خداوند را به ياد ميآوريم. در اينکه چشمه مهر ايزد همواره به سوى آدميان و همه موجودات، سرازير است و ما اگر او و نشانههايش را فراموش کنيم، او هرگز ما را فراموش نميکند و با دگرگونى فصلها نيز به جلوهگرى قدرت بيپايانش ميپردازد تا شايد دلى به ياد او افتد و به شوق او بتپد و بر اثر تماشاى جلوههايش، اشک شوق از چشمى جارى شود.
اساسا جهان هستى، آينهدار خداست و جمال پروردگارش را به تماشا گذاشته است. به تعبير زيباى حافظ:
مراد دل ز تماشاى باغ عالم چيست؟ به دست مردم چشم، از رخ تو گل چيدن،
بامدادى که تفاوت نکند ليل و نهار
خوش بود دامن صحرا و تماشاى بهار
بلبلان وقت گل آمد که بنالند از شوق
نه کم از بلبل مستى تو بنال اى هشيار
آفرينش همه تنبيه خداوند دل است
دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار
خبرت هست که مرغان سحر ميگويند
آخر اى خفته! سر از خواب جهالت بردار
پيام متن:
1. زيبايى و شکوه بهار، درس مهرورزى و دگرگرايى و گرهگشايى به آدميان ميدهد.
2. بهار؛ يعنى خداوند فراموششان نميکند؛ و جلوهگرى دوباره بهار، دلها را در ياد خويش عطرآگين ميسازد.
3. با ديدن جلوههاى خداوند در فصل بهار، بيش از پيش به عظمت و مهر خداوندى پى ميبريم.
کمتر از طبيعت نباشيم، ما نيز دگرگون شويم
طبيعت به عنوان يکى از نشانههاى خدا، سرشار از درس و عبرت است. دلى که بيدار است، در هر پديدهاى عبرتى ميبيند و از هر نشانهاى، درسى ميآموزد. بيداردلان، از بهار، درس تحول و نوشدن ميآموزند. به تعبير رسول اکرم صلياللهعليهوآله :
«آن کس که با تغيير دنيا از وضعى به وضع ديگر آگاه نشود، از غافلترين مردمان است».
اگر طبيعت شکوفا و زيبا ميشود، ما نيز ميتوانيم. اگر بهار، فصل سرزندگى و طراوت است، چرا ما اينگونه نباشيم؟ از امام خمينى رحمهالله در اينباره نقل است:
در دعاى روز نوروز، از خداى متعال درخواست ميکنيم که حال ما را به بهترين حالات برگرداند. هرجا که باشيم و هر چه نيکويى در حال ما باشد، نيکوتر از آن هم هست. بايد توجه داشته باشيم که دگرگونى هر پديدهاى در عالم، به دست انسان است و همه تحولها با اراده انسان انجام ميگيرد. اگر انسان بخواهد در وضعيت جامعه خود، کشور خود و زندگى خود تحول ايجاد کند، بايد اين تحول را در خود آغاز کند؛ تحول اخلاقى و درونى، رفتن به سوى صفا و انسانيت، عبوديت پروردگار و تسليم (شدن) در برابر اراده خداوند عالم و آفريننده هستي؛ که اين تحول، سعادت انسانها را تضمين ميکند.
پيام متن:
از قافله بهار عقب نمانيم و درس دگرگونى براى بهتر شدن و شکوفايى و طراوت بياموزيم.
بهار، يادآور رستاخيز
همه ساله با فرارسيدن زمستان، فروغ زندگى از سيماى طبيعت رخت برميبندد و افسردگى و پژمردگى جاى آن را ميگيرد و طبيعت به شکل موجودى بيجان درميآيد. پس از مدتى، با فرارسيدن بهار، روحى دوباره در کالبد طبيعت بيجان و افسرده دميده ميشود و طبيعت لباس حيات بر تن ميکند و اينگونه است که رستاخيز انسان و جهان، با پيدايش بهار به تماشا گذاشته ميشود. از همين رهگذر، پيامبر اکرم صلياللهعليهوآله ميفرمايد: «اِذا رَأَيتُم الرَّبيعَ فَأَکْثِروا ذِکرَ النُّشورِ؛ هر وقت بهار را ديديد، بسيار از قيامت ياد کنيد».
مولوى نيز در اينباره چه خوش سروده است که:
اين بهار نو ز بعد برگريز
هست برهان بر وجود رستخيز
در بهاران رازها پيدا شود
هر چه خورده است اين زمين رسوا شود
رازها را ميکند حق آشکار
چون بخواهد رُست، تخم بد مکار
پيام متن:
زنده شدن طبيعت در فصل بهار، يادآور روز رستاخيز و زنده شدن مردگان است، در نتيجه بيداردلان در فصل بهار، به پرهيزکارى خود ميافزايند.
عيد نوروز و آداب آن در فرهنگ ايرانى و اسلامى
عيد در لغت، به معناى «عود» و بازگشت است و در فرهنگ اسلامى، به معناى بازگشت به معبود است؛ يعنى انسان به سوى خالق خود بازگردد و به پاداش الهى دست يابد و اين، عيد اوست. امام على عليهالسلام ميفرمايد:
«هر روزى که در آن نافرمانى خدا نشود، عيد است».
جشن نوروز، از واژه اوستايى «يس يسنه» به يادگار مانده و به معناى عيد و ستايش و نيايش است. همه عيدهاى ايرانيان باستان، دينى و با نيايش و دعا همراه بوده است. اين جشن، به مدت 10 روز بود و مردم در آن به عبادت و به جاى آوردن اعمال عيد مشغول بودند. ميگويند جمشيد، پادشاه ايرانى، زمانى که بر تخت نشست، خاصان را طلبيد و رسمهاى نيکو گذاشت و گفت: «خداى متعال شما را خلق کرده است. بايد که به آبهاى پاکيزه تن را بشوييد و غسل کنيد و هر سال در اين روز به همين دستور عمل کنيد».
در روايتهاى ائمه معصومين عليهمالسلام به برخى آداب عيد نوروز نيز اشاره شده است. از جمله اين آداب، صله رحم، دعا کردن و پاکيزه بودن است. در حديثى از امام صادق عليهالسلام ميخوانيم:
«چون نوروز فرارسد، غسل کن؛ پاکيزهترين لباس خويش را به تن کن؛ به بهترين بوى خوش خودرا معطر کن و در آن روز، روزه بدار».
پيشوايان معصوم عليهمالسلام همواره سفارش ميکردند که همراه با تحول طبيعت، به دگرگونى اخلاقى خويش نيز همت گماريم.
پيام متن:
1. در اسلام به بسيارى از اعمال و آداب عيد نوروز، اشاره شده است. مثل صلهرحم، دعا و مناجات. ازاينرو، اين عيد پس از اسلام نيز در ميان ايرانيان رواج داشته است.
2. توصيه به انجام آداب اسلامى از سوى اهلبيت عليهمالسلام در عيد نوروز به معناى، رنگ معنوى دادن به تفريحات شاديهاى نوروزى است.
نوروز از ديدگاه ائمه اطهار عليهمالسلام
پيشوايان معصوم عليهمالسلام هر سنتى را که بر پايه آيينهاى شرکآميز و بتپرستى و ارزشهاى غيرالهى نباشد و بينش توحيدى را تقويت کند، تأييد ميکردند. امام صادق عليهالسلام به مُعَلَّى بن خُنَيْس درباره اهميت نوروز ميفرمايد:
اى مُعَلّى، نورز، روزى است که خداوند از بندگانش پيمان گرفت که تنها او را بپرستند و شرک نورزند و به پيامبران و امامان و حجتهايشان ايمان بياورند. اين روز، روزى است که بادهاى بارور کننده بر درختان وزيد و گلها و شکوفههاى زمين آفريده شد. اين روز، روزى است که کشتى نوح پس از توفان، بر کوه جودى نشست. اين روز، روزى است که جبرئيل بر پيامبر نازل شد. روزى است که پيامبر اکرم صلياللهعليهوآله على عليهالسلام را بر دوش خود سوار کرد تا همچون ابراهيم عليهالسلام بتهاى عرب را درهم بکوبد و به زير افکند. در اين روز، على عليهالسلام بر اهل نهروان پيروز شد. در اين روز، قائم(عج) ما و صاحب امر ما ظهور ميکند و هيچ نوروزى نميرسد، مگر اينکه ما در آن منتظر فرج هستيم.
بهار و نوروز در شعر پارسى
سعدى درباره بهار چنين ميسرايد:
چون است حال بُستان اى باد نوبهارى
کز بلبلان برآمد فرياد بيقرارى
اى گنج نوشدارو، بر خستگان نگه کن
مرهم به دست و ما را مجروح ميگذاري؟
هر ساعت از لطافت، رويت عرق برآرد چون بر شکوفه و گل، باران نوبهارى
صابر ترمذى، شاعر قرن ششم هجرى و معاصر خاقانى و انورى و سنايى نيز چه خوش سروده است:
با حسن باغ و فرّ بهار و جمال گل
نيکوست حال ما، که نکوباد حال گل
پر نقش آذرى شد و پر صورت پرى
باغ از بهار خرم و چشم از جمال گل
فخرالدين عراقى، عارف مشهور قرن هفتم، از زودگذرى بهار سخن ميگويد و اينکه بايد اين موسم را بسيار غنيمت شمرد:
بيا بيا که نسيم بهار ميگذرد
بيا که گل ز رُخَت شرمسار ميگذرد
بيا که وقت بهار است و موسم شادى
مدار منتظرم، وقت کار ميگذرد
ز راه لطف، به صحرا خرام يک نفسى
که عيش تازه کنم، چون بهار ميگذرد
خيام، فيلسوف و رياضيدان نام آشناى قرن ششم و ترانهسرا و رباعى
گوى بيهمتا، نوروز را چنين ميخواند:
بر چهره گل، نسيم نوروز خوش است
در صحن چمن، روى دلافروز خوش است
از دى که گذشت هرچه گويى خوش نيست
خوش باش و زدى مگو که امروز خوش است
در رباعى زيبايى از پيشواى نستوه جماران، امام خمينى رحمهالله نيز آمده است:
بوسه زد باد بهارى به لب سبزه به ناز
گفت در گوش شقايق، گل نسرين صد راز
بلبل از شاخه گل داد به عشاق پيام
که درآييد به ميخانه عشاق نواز
پيام متن:
شاعران لطيف طبع پارسى زبان، با ستايش از بهار، ديگران را به توجه کردن به اين جلوه زيباى پروردگار و غنيمت شمردن لحظههاى آن، فراميخواندند.
نوروز از نگاه امام خمينى رحمهالله
امام خمينى رحمهالله ، مردم را به جنبههاى معنوى عيد نوروز آگاه مىکرد و مىفرمود:
آنچه در همه اعياد، انسان ملاحظه مىکند، همهاش مسئله ذکر و دعاست، نماز است، روزه است. در اين عيد (نوروز) هم که عيد ملى است و اسلامى نيست، لکن اسلام هم مخالفتى با آن ندارد، باز ميبينيم در روايتى که وارد شده از آداب امروز، روزه گرفتن است. از آداب امروز، دعا کردن و نماز خواندن است و اين به ما مىفهماند، اگر ملتى بخواهد به راه راست برود و بخواهد استقلال خودش را، آزادى خودش را حفظ کند، بايد در عيدش و غيرعيدش تذکر داشته باشد، به ياد خدا باشد، براى خدا باشد.
اين پيشواى عظيم الشأن درباره تحويل سال و دعاى ويژه آن ميفرمايد:
اميدوارم آن دعايى که در اول سال در حال تحويل خوانده مىشود، «يا مقلب القلوب و الابصار؛ يا مدبر الليل و النهار، يا محول الحول و الاحوال؛ حول حالنا الى احسن الحال» و براى ملت ما تحقق پيدا کرده است، براى اين سال، بالاتر از آن تحقق پيدا بکند. تمام قلوب و تمام ابصار و بصيرتهاى ما در دست خداى تبارک و تعالى و به يد قدرت اوست و اوست که تدبير ميکند جهان را، ليل و نهار را، اوست که قلب را متحول ميکند و بصيرتها را روشن ميکند و اوست که حالات انسان را متحول ميکند.
پيام متن:
در نگاه امام خمينى، در روزهاى عيد نيز بايد به ياد خدا و به فکر تحول و دگرگونى الهى بود.
نوروز از ديدگاه مقام رهبرى
حضرت آيت اللّه خامنهاى، بر تحول درونى در آغاز هر سال تأکيد مىکند و مىفرمايد:
تحول هر سال جديد شمسى که مصادف با نواى تحول در عالم طبيعت ميباشد، فرصتى است براى اينکه انسان به تحول درونى خود و به اصلاح امور روحى و معنوى، فکرى و مادى خود بپردازد و اين دعاى شريفى که در آغاز سال ميخوانيم، درس همين تحول است. در اين دعا از خداى متعال درخواست ميکنيم که در حال ما و در وضعيت روحى و نفسانى ما يک تحول و دگرگونى مبارکى ايجاد کند.
مقام رهبرى، مردم را در نوروز، به محاسبه اعمال سال گذشته سفارش مىکند و ميفرمايد:
يکى از وظايف سال اين است که هر کسى به حالت و حساب خود رسيدگى کند. اين بهانه خوبى است که انسان به پشت سر خود برگردد و غفلتهايى را که انجام داده است، کوتاهىها و کارهاى ناشايستى که از او سر زده است و همچنين کارهاى خوب خود را يک بار مشاهده کند. همه بايد عادت کنيم که هر سالى که نو مىشود، به مناسبت اول سال، به گذشته يکساله خود نگاهى بکنيم. هر يک از نقاط مثبت و منفى، به ما پيامى ميدهند.
همچنين در عيد نوروز، همه را به صلهرحم فراميخواند:
عيد نوروز، چيز خوبى است. وسيلهاى است که با آن دل ما شاد ميشود. انسانها با يکديگر ارتباط برقرار ميکنند. صلهرحم و صله احباب ميکنند. انسان بايد با ارحام صله بکند. اين ارتباط عيد نوروز است که بسيار خوب است.
همچنين مقام رهبرى، همگان را به مردمدوستى در نوروز توصيه مىکند که: «در اين ايام (نوروز) به کمک مستضعفان بشتابيد. کسانى که دارند و مىتوانند جمعاً به کسانى که ندارند و مستمندند، کمک کنند».
پيام متن:
مقام رهبرى بر صلهرحم، محاسبه اعمال سال گذشته، مردمدوستى، و تحول درونى در ايام نوروز تأکيد دارد
امتیاز : | نتیجه : 1 امتیاز توسط 21 نفر مجموع امتیاز : 61 |
نمایش این کد فقط در ادامه مطلب
نویسنده : محمد مهدي احمدي | نظرات ()